De Pizarro's

‘Ik ben de zoon van een admiraal, de broer van twee dode guerrillero’s en we waren allemaal communisten.’ Toen ik deze zin in 2012 las, wist ik het meteen: dit is het boek over Colombia dat ik wil schrijven. Tot dan toe had ik alleen boeken over het Zuid-Amerikaanse land gelezen die gingen over één persoon (Escobar), één onderwerp (cocaïne), één organisatie (FARC) of één periode (het geweld van de jaren negentig). Maar met de woorden van Eduardo Pizarro Leongómez, toen ambassadeur in Nederland, ontrolde zich voor mij ineens de geschiedenis van een eeuw Colombia (zijn vader was uit 1915). Hoge militairen, guerrillacommandanten, presidentskandidaten, intellectuelen, ambassadeurs, kunstenaars, moordenaars, politici: de Pizarro’s zijn het allemaal geweest. Maar ze waren ook vaders, moeders, echtgenotes, broers. Door hun ogen zou ik het verhaal van Colombia vertellen. Van de historische gebeurtenissen die het land vormgaven en van de mensen die ze vormgaven of meemaakten.

Een soort Honderd jaar eenzaamheid? vroeg iemand mij meteen. Ja, antwoordde ik, maar dan misschien nog wel gekker, en allemaal waar gebeurd.

Het Fonds voor Bijzondere Journalistieke Projecten
gaf me een riante subsidie, dankzij de bemiddeling van literair agentschap Sebes & Bisseling kwam Meulenhoff als uitgever uit de bus. Een dozijn reizen, meer dan 150 interviews en een kleine honderd boeken aan achtergrondliteratuur verder ben ik klaar. De Pizarro’s. Eén familie, drie generaties en honderd jaar strijd in Colombia verscheen op 15 oktober. De tweede druk volgde in januari 2022, de derde in het najaar van 2023. De Pizarro’s belandde ook op de longlist van de Brusseprijs voor beste journalistieke boek van het jaar.

Het boek is te bestellen via Libris.nl, Bol.com, Amazon of Google. Ook is er een luisterboek beschikbaar bij Storytel, voorgelezen door Chris Kijne.

Toen ik ze vertelde dat ik altijd aan ze dacht, lachten de Pizarro’s meestal een beetje. Maar het was waar. Nu ik klaar ben, hoop ik ze langzaam weer los te kunnen laten.

‘Wat een fantastisch boek. De ultieme samenvatting van honderd jaar verdriet en strijd-in-cirkeltjes in Colombia. Ik heb het ademloos uitgelezen en ben van alle Pizarro’s gaan houden.’ Sheila Sitalsing

‘Friele is gelukt waar tal van wetenschappers hun tanden op stuk beten: via de Pizarro’s brengt hij op meesterlijke wijze – betrokken, maar met oog voor het grotere verhaal – in kaart wat structureel geweld met een samenleving doet. Hoe het in het dna van de bevolking gaat zitten, maar er toch steeds nieuwe generaties opstaan die een einde willen maken aan onrecht en repressie.’ Beatrice de Graaf

‘Fenomenaal boek (…) dat aan de hand van de levensverhalen van de Pizarro’s – vier broers en een zus uit uit de Colombiaanse elite – de revolutionaire, gewelddadige recente geschiedenis van Colombia tekent. (Spoiler: twee broers overleven het niet.) De Pizarro’s is new journalism op z’n allerbest. Spannend, informatief, prachtig opgeschreven en, het verbazingwekkendste, alles is waargebeurd.’ Bert Wagendorp

‘Een gepassioneerd verhaal over een gepassioneerde familie, zo goed opgetekend dat je de Pizarro’s nooit meer vergeet.’ Marcia Luyten

‘Dit is Colombia. Onbegrijpelijk pijnlijk, en daardoor begrijpelijk onaf.’ Peter Winnen

The making of
Hoe krijg je de verhalen van drie generaties van één familie, en een eeuw geschiedenis van een land, op papier? In de rubriek De Schepping van Villamedia leg ik uit waarom mijn eettafel cruciaal was bij de constructie van de lange en korte spanningsbogen die het verhaal van de Pizarro’s voortstuwen.

Miniatuur
In mijn eigen Volkskrant een voorpublicatie die leest als een miniatuur van De Pizarro’s. ‘Als de mannen niet konden praten omdat het toch te pijnlijk was, wendde ik me tot hun vrouwen. En als de Pizarro’s het niet konden navertellen, sprak ik met voormalige guerrillero’s, activisten, intellectuelen, politici. En meer dan eens bedankten ze me na zo’n gesprek. Omdat ik ze mee had teruggenomen naar de tijd waarin alles nog mogelijk leek.’

Recensies

Trouw: ‘Pageturner die leest als een adembenemende roman,’ schrijft Edwin Koopman. En: ‘Friele is erin geslaagd zijn rol te verzilveren van de onbevangen buitenstaander aan wie je iets kan toevertrouwen zonder iemand te brouilleren.’

NRC (4 sterren): ‘Schetst knap de oorspronkelijke idealen en de latere ontluistering, die Friele in de proloog al ultrakort samenvatte: ‘Verandering werd revolutie, revolutie werd oorlog, oorlog werd vuile oorlog.’’

De Morgen (4 sterren): ‘Een boeiend en soms schrikwekkend beeld van een eeuw ­Colombiaanse geschiedenis.’

Humo (3 sterren): ‘Een familiekroniek die de geschiedenis van een heel land omvat, met gezinsleden die je stuk voor stuk even dierbaar worden als Colombia zelf.’

De Reactor, Vlaams-Nederlands platform voor literatuurkritiek: ‘Imposante familiekroniek met schokkende feiten en de allures van een Griekse tragedie.’

Latijns-Amerika-correspondent Wies Ubags: ‘Drie generaties Pizarro laat Robert-Jan Friele op meesterlijke wijze in zijn boek tot leven komen.’

Interviews
Bureau Buitenland (VPRO/Radio 1): ‘Leest als een adembenemende roman, die doet denken aan het werk van Gabriel García Márquez,’ zei presentator Edwin Koopman, ter introductie van ons gesprek van bijna een half uur, waarin ik tot slot ook nog mocht voordragen.

Sinans Atlas (BNN-Vara/Radio 1): Met presentator Sinan Can sprak ik over mijn bijzondere relatie met ‘Locombia’. Over de ongekende omgangsvormen van de Colombianen, de magie van het Colombiaanse platteland, maar ook de kettingzagen waarmee ze daar veedieven te lijf gaan. En natuurlijk kwam De Pizarro’s ter sprake; ‘een heel mooi boek, een aanrader,’ aldus Can.

De Standaard (Be): ‘De kroniek van de Colombiaanse familie Pizarro leest als de kroniek van een land waar niemand aan de greep van de geschiedenis ontsnapt,’ schrijft Lode Delputte in het Magazine van deze Belgische krant.

Dagblad van het Noorden: ‘Meeslepend boek over honderd jaar strijd en ellende in Colombia. (…) Het verhaal van de Pizarro’s leest bij vlagen als een roman van Gabriel García Márquez,’ aldus Job van Schaik.

La Chispa: ‘Hoewel het een non-fictiewerk van ruim 500 pagina’s betreft, leest het boek vlot dankzij Frieles schrijfstijl en de vorm die hij gekozen heeft: een familiegeschiedenis van een eeuw, aan de hand van drie generaties,’ aldus Mark Weenink.

Consentido: ‘Waarom Colombia zo’n unieke geschiedenis heeft, waarom we allemaal de FARC kennen, hoe de guerrilla de opkomst van de internationale cocaïnehandel kruiste en hoe de opstandige jaren zeventig uitliepen in de gewelddadige jaren negentig en nul (…): het komt allemaal aan bod in het indrukwekkende familie-epos,’ constateert Ruby Sanders.

Vroeg! (BNN-Vara/Radio 1): Vanwege het aanstaande aantreden van de eerste linkse president in Colombia sprak ik een uur lang met Stephan Komduur over wat dit voor het land betekent en wat we kunnen verwachten.

Ver van je bed show (Dag en Nacht Media) Een luisteraar van deze podcast wilde graag alles weten over die eerste linkse president in Colombia. Con mucho gusto natuurlijk. Maar met Suzan Yücel en Jos de Groot sprak ik ook over verbaal knuffelen, waarom het Colombiaanse landschap zo emotioneert en hoe het aantreden van die linkse president naadloos aansluit op de familiegeschiedenis van De Pizarro’s.

Mijn eerste verhaal in een echte krant verscheen in september 1998 in het Nieuwsblad van het Noorden, mijn laatste in 2015 in de Volkskrant. In de tussenliggende tijd heb ik geschreven voor onder meer Het Parool, Het Financieele Dagblad, De Tijd (Be), de GPD, de Groene Amsterdammer, Nieuwe Revu en Vrij Nederland en De Muur. Van 2008 tot 2012 was ik correspondent in Latijns-Amerika, met als standplaats Buenos Aires en later Bogotá. In 2012 werd ik genomineerd voor De Tegel, voor mijn interview met Tanja Nijmeijer. Inmiddels werk ik alweer acht jaar voor de Volkskrant, waarvan de laatste vijf als chef-nieuws.

Meer weten over mijn boek? Geïnteresseerd in een voordracht over Colombia of commentaar op de jongste ontwikkelingen in het land? Neem gerust contact op: rjf@robertfriele.nl